پاسداشت اخلاق در سپهر سیاسی |

در اندیشه سیاسی، تفکر غالب این است که رفتار سیاسی “اقتضایی” است: یعنی بر اساس اقتضا و شرایط زمانی و مکانی بایست رفتار کرد.
این تفکر شوربختانه مستعد این است که در شاکله ی آن، “حقانیت” به پای “مصلحت زمانی و مکانی” ذبح و قربانی شود، یعنی فرد سیاسی بر اساس اقتضا، منافع خویش را ارجح از حق و حقانیت دانسته، و بتواند از حقیقت به نفع خود و یا گروه خود، عدول کرده و حقانیت را نادیده گیرد؛ تقریبا بکاربست این آموزه و توصیه ی بدسگال ماکیاولی، که “هدف وسیله را توجیه می کند.”

اما باز در عالم سیاست،، یک نظریه ی ارزشی اخلاقی بنیادین وجود که “معدودی” از افراد بدان ملتزم اند که “الغایت لاتبرر الوسیله: هدف، وسیله را توجیه نمی کند.!” به دیگر سخن، نمی توان بخاطر رسیدن به هدف، به هر وسیله ای تمسک جست و حقانیت را نفی و انکار کرد! یعنی (اخلاق/تقوا) به ما نهیب می زند که ارجح تر از هر نوع سیاست و منافع ای هستند که بخواهیم این جوهره ی ارزشی را در این میان، به پای آنها ذبح کنیم؛ لذا بایست رعایت آنها-(اخلاق/تقوا) را اصل بنیادین رفتار سیاسی بدانیم. همو که علی نیز می گفت: “لولا التقی لکنت ادهی العرب! اگر تقوا نبود،سیاستمدارترین مرد عرب بودم!”

همان گونه که -(به تلخی)- آوردم، در سپهر سیاسی، کمتر کسی هست که این نوع التزام اخلاقی و ارزشی را در رفتارسیاسی خود رعایت کند،و اخلاق و تقوا و حقانیت را در رفتار و عمل سیاسی خود پاس بدارد!

امروز که دکتر مسعود پزشکیان(نائب رئیس مجلس شورای اسلامی)،مهمان نوروزی ما در خانه ی پدریمان در پارساباد مغان بود، به عینه در گفتگوهای مفصلی و بنیادینی که در حوزه ی سیاسی داشتیم، به وضوح دیدم که او قائل بر این مبانی اخلاقی و دینی است و از همین روست که مهر او، در دل عموم مردمانی که او را می شناسند به شدت و حدت هست. او کسی است که در عرصه ی سیاست،نخست حقانیت و تقوا را پاس می دارد.
این پاسداشت، البته که بسیار مبارک است.

امین جباری