آزارهای دوران کودکی کابوسی برای تمام عمر |

علی چهارساله در دعواهای هر روزه والدین نه تنها از کتکها سهمی می برد بلکه پدر معتاد گاه از شدت عصبانیت سیگارهای روشنش را بر بدن کودک خاموش می کرد و صدای ناله ها و گریه های او هیچ تاثیری بر قلب سنگ مرد نداشت.
هر روزه شمار زیادی از کودکان جهان مورد آزار و خشونت بزرگسالان قرار می گیرند، خشونت ها متنوع هستند و از کمترین میزان و حتی شاید در برخی مواقع ناخواسته و ندانسته تا به حد شکنجه و مرگ متغیر است.
این خشونت و آزارها از سوی پدر و مادر گرفته تا خویشاوندان و نزدیکان تا افراد غریبه می تواند ، وجود داشته باشد.
کودک آزاری مقوله گسترده و پیچیده ایست که معمولا در جامعه پنهان می ماند و در موارد حادی که کار کودک به بیمارستان می کشد و احتمال مرگ او نیز وجود دارد ، علنی می شود.
امروزه خوشبختانه با گسترش فناوری و دسترسی سهل و آسان مردم به اطلاعات ، آگاهی شهروندان نیز در بسیاری از زمینه ها ارتقاء یافته که خود به کاهش و پیشگیری از حوادث کمک می کند.
طی چند سال اخیر به مدد فضای مجازی و شبکه های اجتماعی و تبادل فیلم ، عکس و اطلاعات توسط افراد مختلف ؛ این خبرها بهتر و سریعتر می چرخد و حساسیت جامعه را نیز افزایش داده است.
در حال حاضر ، براساس قانون، گزارش ندادن کودک ‌آزاری جرم است؛ تاکیدی که می‌تواند تا حدی بی‌‌‌اعتنایی نسبت به آسیب نگران‌کننده کودک‌آزاری را کاهش دهد.

**دولت به سمن ها برای کمک به آسیب های اجتماعی اعتماد کند
در همین زمینه یک مشاور و مددکار اجتماعی گفت: تعریف کودک آزاری را عموما نمی دانیم اما این موضوع در کشور ما خیلی شایع است و بسیاری از رفتارهای ما ناخودآگاه کودک آزارانه است.
امین حق ره بابیان اینکه متاسفانه مشکل تاریخی هم در زمینه شیوه تعلیم و تربیت داریم، افزود: تنبیه های عاطفی و بویژه بدنی برای مجبور کردن کودک از اطاعت حرفمان، رفتارهای پدرسالارانه که امنیت روانی کودک را از بین ببرد، نمونه هایی از رفتارهای خشونت آمیز و کودک آزارانه در کشورمان است.
وی با تاکید براینکه در جامعه ما مسائل استرس زای زیادی وجود دارد ، تصریح کرد: مسائلی همچون فقر ، وضعیت معیشتی، بی عدالتی ها و طبقات اجتماعی تنش های روانی خانواده ها را افزایش داده است.
به گفته وی گزارش های بسیاری از بدرفتاری و خشونت مادرانی که از نظر روانی مشکل دارند ، نسبت به فرزندان شان از لحاظ روحی ، فکری و جسمی وجود دارد.
حق ره با اشاره به وجود آمار غیر رسمی سه و نیم تا چهار میلیون نفر معتاد در کشور تصریح کرد: خشونت و کودک آزاری در خانواده های دارای معتاد بسیار پررنگ تر است.
وی اظهار کرد: متاسفانه کودکان در خانواده هایی که پدر و مادر هردو مبتلا به مواد مخدر هستند ، شاهد صحنه های زننده ای از جمله تزریق و کشیدن مواد مخدر توسط والدین خود می شوند که مشکلات روحی و روانی زیادی را برای آنها در پی دارد.
حق ره ادامه داد: از سویی دیگر متاسفانه رسانه های ما اعم از تلویزیون و بازی های یارانه ای ، ادبیاتی خشن دارند که این خشونت به کودکان نیز انتقال پیدا می کند .
وی آزارهای جنسی را یکی دیگر از مظاهر کودک آزاری عنوان و تصریح کرد: متاسفانه آموزش های جنسی لازم که باید در مدارس و از سوی خانواده ها به کودکان بمنظور جلوگیری از سوء استفاده اشخاص از آنها و دانستن بایدها و نباید ها و چگونگی مواجهه با این گونه مسائل داده شود ، بصورت یک تابو در کشور است.
وی با بیان اینکه جامعه ما هنوز به این باور نرسیده که این آموزش ها برای سلامت و در امان نگاه داشتن کودکان ضروریست، گفت: لطمه های روحی که از آزارهای جنسی بر کودک وارد می شود، در روحیه و سلامت روان آنها در آینده نقش بسزایی دارد.
حق ره تاکید کرد: باید علاوه بر کودکان در محیط های آموزشی ؛ پدرو مادرها نیز آموزش ببینند تا بدانند چگونه به کودکان شان اموزش های ضروری را تعلیم بدهند.
وی افزود: متاسفانه نظام مدد کاری با خدماتی مطلوب در کشورمان وجود ندارد و نظام دانشگاهی هم در بسیاری موارد محصولات بی کیفیتی به جامعه عرضه می کنند.
این مددکار اجتماعی بهترین راهکار را برای کاهش آسیب های اجتماعی اعتماد دولت به سازمان های مردم نهاد دانست و گفت: دولت باید به این سازمان ها که با علاقه و بدون دریافت هیچ پولی حاضرند در کاهش آسیب های اجتماعی کمک کنند و پیشقدم شوند ، اعتماد کند.
وی آموزش را نیز از ابزارهای مهم برای کاهش آسیب های اجتماعی و از جمله کودک آزاری دانست و گفت: رسانه ها تا کنون به این موضوعات بسیار کم پرداخته اند و آموزش ها و اطلاعاتی که اکنون در شبکه های اجتماعی وجود دارد، پالایش شده و متناسب برای سنین کودک نیست و منجر به بلوغ زود رس کودکان می شود.
وی ادامه داد: همچنین باید بدور از تعصب ، از تجربه های موفق کشورهای دیگر که سال ها بر روی این مسائل کار کرده اند ، استفاده کنیم.
** ۶۰۵ پرونده کودک آزاری در سال گذشته در گیلان
معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی گیلان نیز در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه اصولا پلیس با عنوان کودک آزاری نسبت به ثبت پرونده ها اقدام نمی‌کند، گفت: پرونده‌های قضایی در این حوزه معمولا با عناوین دیگری مانند مزاحمت منکراتی برای کودکان یا سرقت زیورآلات کودکان و غیره درج می‌شود.
سرهنگ محمدرضا خیرخواه افزود: از آن‌جایی که موضوع کودک آزاری موضوعی اجتماعی است و بسیاری از این موارد در درون خانواده‌ها و یا روابط خانوادگی و همسایگی رخ می‌دهد، این موارد تحت عنوان یک آسیب اجتماعی به عنوان یکی از موارد کاری اداره کل بهزیستی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.
وی تصریح کرد: ‌ بنا بر تعاریف معمول کودک آزاری شامل رفتارهایی است که توسط افراد دیگر بویژه بزرگسالان نسبت به کودکان انجام می شود و موجب آسیب رساندن به سلامت جسمی و روانی کودکان می شود.
سرهنگ خیرخواه ادامه داد: کودک آزاری شامل طیف وسیعی از رفتارهای آسیب رسان شامل برآورده نکردن نیازهای اولیه کودک، غفلت از مراقبت های بهداشتی، فقدان رشد کافی، تنبیه و بدرفتاری فیزیکی، سوء استفاده جنسی، رفتار هیجانی و آزار روانی را در بر می گیرد.
وی تصریح کرد: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری عبارت است از (آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان و یا سعادت و رفاه بهزیستی کودک به دست والدین یا افراد که نسبت به او مسئول هستند).
وی تصریح کرد: پلیس بر اساس وظایف قانونی و همچنین با توجه به نگاه اخلاقی به موضوع، توصیه می‌کند این گونه سرپرستان خانوار مسئولیت پذیری لازم را در قبال فرزندان خود داشته باشند و حمایت از فرزندان خود را در اولویت اول زندگی خود قرار دهند.
وی اضافه کرد: با این وجود، در سال گذشته تعداد ۶۰۵ مورد کودک آزاری که منجر به مداخله مرکز اورژانس بهزیستی گیلان شده در استان رخ داده است.
** بیشتر کودک آزاری ها در گیلان در سنین زیر چهار سال
وی تصریح کرد:بیشتر کودک آزاری ها از نوع مسامحه و غفلت می‌باشد که خانواده‌ها و سرپرستان خانوار حمایت و نگهداری لازم را از کودکان خود ندارند.
سرهنگ خیرخواه بیان کرد: بیشترین کودک‌آزاری در سنین زیر چهار سال رخ داده و بعد از آن در سن ۱۰ تا ۱۴ سال و سپس پنج تا ۹ سال است.
وی گفت: برابر آمارهای بهزیستی استان در سال ۹۵، تعداد وقوع کودک‌آزاری‌ها در گروه سنی زیر چهار سال و ۱۰ تا ۱۴ سال بیشتر و همچنین این موضوع در میان پسران بیشتر گزارش شده است.
وی با بیان اینکه بیشترین واقعه کودک‌آزاری از طرف افراد بزرگسال درون شبکه خویشاوندی و یا همسایه‌ها رخ داده است، ادامه داد: به طور معمول در خانواده‌هایی که از انسجام لازم برخوردار نبوده و نظارت لازم را بر کودکان خود ندارند و همچنین در خانواده‌هایی که از روابط باز و بدون نظارت برخوردار هستند و یا اعتماد بیش از حد نسبت به کودکان و یا خویشاوندان خود دارند رخ می‌دهد.
معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی گیلان تصریح کرد: اخلاقی نیست که به بهانه شرایط ناگوار زندگی و یا نیاز مالی و اقتصادی، فرزندان خود را رها کنیم.
وی خاطرنشان کرد: اگر فرزندان خود را از حمایت و نظارت خود محروم نماییم و نسبت به اتفاقاتی که برایشان می‌افتد سهل‌انگار بوده ، آن‌ها را در معرض آسیب‌هایی قرار می دهیم که هر کدام ممکن است آینده آن‌ها را به مخاطره افکنده و حتی در زندگی آتی و حتی فرزندان آن‌ها نیز اثرگذار باشد.
وی به مادرانی که کودکان شان از سوی پدر مورد خشونت قرار می گیرند، توصیه کرد که در مرحله اول با مشاوران حوزه خانواده که حتی برخی از سازمان‌ها از جمله بهزیستی و نیروی انتظامی به صورت رایگان خدمات مربوطه را ارائه می‌دهند، مشورت کنند و از راهکارهای ارائه‌شده استفاده کنند و وظیفه جامعه نیز نسبت به چنین شرایطی بسیار مهم و جدی است.
وی تاکید کرد: ما خانواده‌هایی داریم که بعضا در این رابطه به دلایل مختلف سهل‌انگار هستند و زمینه سوءاستفاده افراد کودک‌آزار را ناخواسته فراهم می‌کنند.
سرهنگ خیرخواه خاطرنشان کرد: همه ما وظیفه داریم در صورت اطلاع از این موضوع، آن را با ادارات ذیربط مانند ۱۲۳(اورژانس اجتماعی بهزیستی) در میان گذاشته تا مداخلات لازم صورت پذیرد.
وی با اشاره به برخی اظهار نظرها درباره اینکه برای کودکان بالای شش سال که مورد آزار و اذیت از سوی پدرو مادر قرار بگیرند مکانی خارج از محیط خانه برای نگهداری انها پیش بینی نشده است، گفت: چنین چیزی صحت ندارد؛ همه کودکان تا سن قانونی تحت حمایت نهادهای مربوطه قرار می‌گیرند.
وی اضافه کرد: کودکان زیر ۳ سال در شیرخوارگاه‌ها، کودکان ۳ تا ۶ سال در خانه‌های کودکان و نوجوانان به صورت مختلط و پس از آن به صورت جداگانه نگهداری شده تا زمانی که به سن قانونی رسیده و امکان زندگی مستقل برای‌شان فراهم و از کمکهای سایر سازمان‌های حمایتی مانند کمیته امداد نیز استفاده می‌ شود.
وی متذکرشد: وظیفه انسانی خود می‌دانیم که از یک سو همه هم‌‌ استانی‌های خود را نسبت به خطرها و آسیب‌هایی که سهل‌انگاری در نگهداری کودکان و نوجوانان برای‌شان ایجاد می‌کند آگاه کنیم و از سوی دیگر از مردم انتظار داریم چه در درون خانواده خود و چه در فضای اجتماعی نسبت به این موضوع حساسیت لازم را داشته باشند و درصورتی که اطلاعات چندانی در این حوزه ندارند، حتما از خدمات مشاوره روانشناسی و سایر مطالعات بهره‌مند شوند.
وی خاطر نشان کرد: آزار کودکان، به صورت‌های مختلف در هر نوع خانواده‌ای امکان بروز و ظهور دارد و اتفاقا بیشتر در میان خانواده‌هایی اتفاق می‌افتد که انتظار چنین چیزی را ندارند. بنابراین این موضوع بسیار جدی است و توجه همگان را می‌طلبد و توصیه مان این است که حساسیت لازم نسبت به آن در جامعه به صورت معقول و با روش‌های درست ایجاد شود.
*تاکید بر دفاع از حقوق کودکان درمبانی دینی و قانون اساسی
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری گیلان نیز گفت: مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت دادگستریست که در قالب شورای هماهنگی متشکل از نمایندگان دستگاه های اجرایی مرتبط ماموریت و نظارت بر فعالیت های مربوط به حقوق کودک در کشور را برعهده دارد.
فاطمه رفیعی در گفت و گو با ایرنا افزود: از انجا که آن مرجع فاقد ساختار متناظر استانیست و امکان رصد و نظارت برفعالیت های مربوط به کودکان در استان ها را ندارد با پیشنهاد وزیر دادگستری و تایید وزیر کشور مقرر شد وظایف این مرجع در استان ها توسط کارگروه های تخصصی زنان و خانواده دنبال شود.
وی کنوانسیون حقوق کودک را دارای ۵۴ ماده عنوان و بیان کرد: ایران اسلامی نیز این کنوانسیون را بصورت مشروط پذیرفته است.
وی یادآورشد: براساس این پیمان نامه؛ یک کودک انسانیست که سن ۱۸ سالگی را هنوز تمام نکرده است مگر اینکه سن بلوغ از نظر حقوق جاری در کشورهای مربوطه زودتر تعیین شده باشد.
رفیعی تصریح کرد: برای دست یافتن وضعیت مطلوب درباره کودکان ، ارتقاء آگاهی و اطلاعات لازم به تمامی آحاد جامعه اعم از پدرو مادر مربیان و معلمان بسیار حائز اهمیت است .
وی با بیان اینکه برای تحول جامعه باید روی سرمایه جامعه که کودک است و سرمایه انسانی برنامه ریزی کرد، گفت: برای جامعه منظم و پویا و اخلاقی ، نیازمند پرورش انسان ها و کودکان هستیم.
وی گفت: باتوجه به اینکه کودکان توان دفاع از خود را ندارند ؛ حمایت از حقوق کودکان یک اجماع جهانیست وحکومت ها براساس اسناد مختلف باید حمایت از حقوق کودکان را تضمین کنند .
وی تصریح کرد: قانون حمایت از حقوق کودکان فقط منشاء خارجی ندارد و مبانی دینی اسلامی فصل سوم قانون اساسی و سند چشم انداز در کشور به حمایت از حقوق کودکان اشاره دارد .
بازدید از کانون اصلاح و تربیت بند نسوان رشت و مهد کودک بند نسوان، شناسایی کودکان کار توسط بهزیستی و بررسی وضعیت آنها ، اختصاص شعبه ویژه برای رسیدگی به پرونده های مربوط به کودکان، بررسی قوانین اتباع خارجی در ارتباط با کودکان ، پیگیری طرح خود مراقبتی سلامت خانواده با رویکرد سلامت جسم و روان و توجه به کودکان حاشیه شهر و خانواده های مهاجر به شهر توسط تشکل های مردمی گوشه ای از اقدامات اداره کل بانوان و خانواده استانداری گیلان است.
آسیبهای دوران کودکی نه تنها برای همیشه بر روح و جسم کودک تاثیر می گذارد و امکان یک زندگی آرام و شاد را از او می گیرد بلکه می تواند از او یک انسان نابهنجار بسازد.
گزارش از : مریم سلیمانی**انتشار دهنده : بابایی
۷۲۹۶ / ۶۰۳۰