قانون و جامعه پذیری کودکان |

ناهید تاج الدین عضو کمیسیون اجتماعی مجلس

فرایندی که در آن فرد هنجارهای جامعه را برای خود درونی می‌کند و باید و نبایدهای جامعه را می‌آموزد؛ فرایندی تربیتی که اگر در جامعه درست انجام نشود، قطعا منجر به تعمیق هنجارپریشی و وضعیت آنومیک در جامعه خواهد شد. اگر فرد نتواند در مرحله هنجارپذیری هنجارهای جامعه را برای خود درونی کند، در آینده شکاف هنجارها و انتظارات خود را با روی‌آوردن به فرهنگ زیرزمینی جبران نمی‌کند. شاید علت افزایش فرهنگ زیرزمینی و زیست غیررسمی جامعه امروز ناشی از خلأهایی باشد که در سال‌های گذشته فرایند جامعه‌پذیری با آن مواجه بوده است. مهم‌ترین بخش فرایند جامعه‌پذیری در سنین کودکی اتفاق می‌افتد.

در واقع این فرایند از دو تا هفت‌سالگی در نهاد خانواده شکل می‌گیرد و این نهاد می‌تواند ۷۵‌درصد از شخصیت کودک را قبل از هفت‌سالگی شکل دهد. امروزه اگر آسیبی در این زمینه دیده می‌شود، ناشی از کارکردهای نهاد خانواده به‌عنوان بنیادین‌ترین نهاد اجتماعی است. خانواده با اینکه کوچک‌ترین نهاد اجتماعی است، اما بزرگ‌ترین نقش را در ساختار اجتماعی بازی می‌کند.

تاثیر نهاد خانواده در فرایند اجتماعی‌شدن، خود نشانه اهمیت این نهاد در ساختار اجتماعی است. با این اوصاف تعامل والدین و فرزندان در نهاد خانواده می‌تواند تاثیر بسزایی در فرایند اجتماعی‌شدن بگذارد. این تعامل در سال‌های اولیه کودکی محرک اصلی رشد مغزی محسوب می‌شود که تامین آن لزوما متکی به درآمد و پول نیست.

در واقع، ارتباط مطلوب والدین با فرزندانشان و حساس‌بودن آنها نسبت به نیازهای هیجانی فرزندان می‌تواند در فرایند جامعه‌پذیری نقش بسیار مهمی ایفا کند. باید تاکید کرد ارتباط مادر و کودک نقش مهم و اثرگذاری در آینده کودک دارد. نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد کودکان کمتر از سه‌سال که بیش از ۳۵ساعت در هفته تحت مراقبت غیرمادرانه قرار دارند، در معرض برخی مشکلات رفتاری هستند که بخش عمده این مشکلات بعدها خود را در مرحله جامعه‌پذیری نشان می‌دهد.

با مطالعه ‌قانون حمایت از کودکان و نوجوانان می‌توان اذعان کرد در هیچ‌یک از ۹ماده این قانون توجهی به مرحله جامعه‌پذیری کودکان نشده و صرفا با جامعه‌پذیری به شکل سلبی رفتار شده است.

در این قانون ۹ماده‌ای از آزار کودکان و نوجوانان، خریدوفروش، بهره‌کشی و به‌کارگیری کودکان به‌منظور ارتکاب اعمال خلاف از قبیل قاچاق، صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی و نادیده‌گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل و…. صحبت شده و با فرایند جامعه‌پذیری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین فرایندهای تربیتی برخورد کاملا سلبی شده است، در حالی که جامعه‌پذیری ارتباط مستقیمی با پذیرش قانون و درونی‌کردن ساختار قانونی دارد و بیش از هر چیز قانون باید برای آن ضمانت اجرایی تعیین کند و برای آن برنامه تقنینی داشته باشد.

*منبع: روزنامه آرمان ،۱۳۹۶،۶،۱۵
**گروه اطلاع رسانی**۹۳۷۰**۹۱۳۱**انتشاردهنده: شهربانو جمعه