ویژگی های یک مقاله علمی پژوهشی |

توصيه جدّي مي‌شود که معيارهاي زير در هر مقاله علمي – پژوهشي مورد رعايت قرارگيرند. رعايت اين معيارها باعث انسجام و استحکام مقاله شده و امکان پذيرش آن را در يک مجله علمي – پژوهشي افزايش مي‌دهد.

 

الف- مرتبط بودن مطالب و کامل بودن

• تمام موضوعات مطرح شده‌اند.

• استدلال‌ها و بحث‌ها در کليت متن مرتبط هستند.

• منابع و مراجع ادبيات تحقيق آورده شده‌اند.

• منطق و پيوستگي بين استدلال‌ها رعايت شده است.

 

ب- برخورداري از يک سازمان منسجم:

• مقاله از يک ساختار شفاف مفهومي برخوردار است.

• عنوان‌ها و زير‌عنوان‌هاي مناسب، صحيح و مرتبطي به کار برده شده‌اند.

• نظام ارجاع دهي با ثبات و مناسب است.

 

ج- برخورداري از يک محوريّت تحقيقي در کلّيت و ترکيب مقاله:

• تفکر خلاق، ترکيب و استدلال ظهور و بروز دارد.

• دقت فکري در باره عنوان اصلي ديده مي‌شود.

• مفاهيم مرتبط به نحو مناسبي تحقيق شده‌اند.

• استدلال‌ها و اثبات‌ها به وسيله مدارک و مستندات يا ارجاعات پشتيباني شده‌اند.

• شواهد کافي براي فهم موضوع وجود دارد.

• ادبيات تحقيق مورد نقد و تحليل قرار گرفته‌اند.

• ارتباط لازم بين ادبيات تحقيق و موضوع مورد تحقيق مقاله ارائه شده است.

 

3- ساختار عمومي مقاله

يک مقاله تحقيقي به طور کلي مي‌تواند در برگيرنده ساختاري مشابه ساختار زير باشد.

3-1) عنوان مقاله:

• پرهيز از عنوان‌هاي کلي و روزنامه‌اي؛

• استفاده از صفت و موصوف‌هاي لازم براي گوياتر نمودن عنوان؛

• دارا بودن جذّابيت براي جذب مخاطب؛

• فشرده و مختصر و يادآوردني؛

• پرهيز از اصطلاحات نامأنوس و اختصار

• توجه به اين نکته که عنوان يک برچسب است نه جمله.

3-2) نام نويسنده/نويسندگان:

• مشخص کردن نام و رابطه عضويتي نويسنده يا نويسندگان.

3-3) چکيده:

• دربرگيرنده (معرفي کلي و گوياي تحقيق / بيان هدف و قلمرو تحقيق، اهميت کلّي تحقيق ، مروري فشرده بر ساختار مقاله، اشاره کلّي به نوآوري‌ها و دستاوردهاي مقاله)؛

• پرهيز جدي از آوردن مراجع، فرمول و علامت‌هاي ويژه؛

• رعايت کوتاهي و فشرده بودن ( در حد يک بند و سقف 200 تا 250 کلمه)؛

• توجه به اين نکته که تعداد افرادي که چکيده را مي‌خوانند بسيار بيشتر از کساني است که مقاله را مي‌خوانند.

3-4) کليد واژه‌ها:

• تا سقف پنج کلمه و يا اصطلاح

3-5) مقدمه:

• تعريف مسئله و قلمرو تحقيق؛

• طرح اهميت تحقيق؛

• طرح سوابق تاريخي موضوع؛

• طرح طبقه‌بندي‌ها و شاخه‌هاي مرتبط با موضوع؛

• ارائه تعاريف اصطلاخات اصلي و علائم و اختصارات؛

• مروري کلي بر بقيه مقاله.

• اين بخش مي‌تواند با بخش بعدي ترکيب شود.

3-6) بررسي ادبيات موضوع/ سابقه تحقيق:

• طرح سابقه بر اساس يک نظم زماني/ ديدگاهي/مکتب فکري يا هر طبقه‌بندي ديگر؛

• طرح ارتباط ادبيات مورد بررسي با موضوع تحقيق؛

• بيان نقاط قوّت، ضعف و محدوديت‌هاي ادبيات موضوع؛

• صرف نظر از طرح مطالب شخصي و تعصب آميز؛

• طرح يافته‌هاي موافق و مخالف در ادبيات؛

• ارائه روند و سير تحقيق و طرح جهت‌گيري آن؛

• نقد و بررسي تئوري‌هاي طرح شده؛

• مشخص کردن محدوده زماني مورد بررسي؛

• برقراري ارتباط بين ادبيات موضوع با موضوع مورد تحقيق.

3-7) بدنه اصلي مقاله:

• متشکل از يک تا چند بخش و در برگيرنده اصل تحقيق و مطالعه نظير روش و متدولوژي، فرضيات، مدل رياضي.

3-8) نتايج ارائه خروجي‌هاي آزمايش‌ها، مدل‌ها يا محاسبات.

3-9) بحث در باره نتايج:

• استخراج اصول،روابط و ارائه تعميم‌هاي ممکن؛

• ارائه تحليل مدل يا تئوري؛

• ارائه ارتباط بين نتايج و تحليل‌ها.

• جمع بندي و نتيجه‌گيري طرح نتايج مهم و پيامدهاي آنها؛

• بيان استثناء ها و محدوديت‌ها؛

• طرح افق‌هاي تحقيقاتي براي ادامه و توسعه تحقيق.

3-10) سپاسگزاري (در صورت نياز):

• قدرداني از مؤسسات و يا اشخاصي که در به ثمر رسيدن تحقيق و يا بهتر انجام شدن فعاليت‌هاي مربوط به مقاله تأثيرگذار بوده‌اند.

3-11) منابع:

• ارائه فهرست مرتب شده منابع.

3-12) پيوست‌ها (در صورت نياز):

• ارائه مطالب ضروري براي فهم و پشتيباني از مطالب اصلي مقاله.

 

4) موارد ويرايشي

• رعايت ملاحظات دستوري در جملات و سعي در نوشتن جملات کوتاه و گويا؛

• شماره گذاري عنوان بخش‌ها و زيربخش‌ها؛

• شماره گذاري روابط و فرمول‌ها؛

• ارائه شرح مفيد و گويا در بالاي جداول و پائين شکل‌ها؛

• شماره گذاري جداول و شکل‌ها به طور جداگانه؛

• ارجاع دهي به هر جدول و يا هر شکل در متن از طريق شماره مربوطه؛

• رعايت دندانه‌گذاري مناسب به منظور تفکيک بهتر و خواناتر نمودن نوشتار؛

• پرهيز از شکسته‌شدن کلمات در دو خط متوالي (نظير “مي” در آخر خط و “شود” در ابتداي خط بعدي)؛

• پرهيز از کپي‌کردن تصاوير ناخواناي مراجع و منابع، سعي در بازطراحي آنها با ذکر دقيق مأخذ در ذيل آنها.

 

5) نکات ويژه

• سعي جدي در ثبات رويه‌هاي اتخاذ شده در نوشتار مقاله (مانند اندازه حروف، ضخامت خطوط در جداول و شکل‌ها، نوع خطوط لاتين در کلمات لاتين, فاصله شماره‌ها با متن يا روابط)؛

• الگوبرداري از ساختار آخرين مقالات منتشر شده در نشريه يا ژورنال هدف (نشريه‌اي که قصد داريد مقاله خودرا براي انتشار ارسال داريد)؛

• ارائه مقاله کامل شده به اشخاص مطّلع و مرتبط با موضوع مقاله و دريافت نظرات آنان و انجام عمل بالعکس در مورد آنان؛

• واگذاري تهيه مقالات مروري به محققان با تجربه و نويسندگاني که در زمينه مورد بررسي صاحب نظر بوده و لااقل چند مقاله در اين رابطه منتشر نموده‌اند؛

• اطمينان از دسترسي به مقالات مرجع مربوط به موضوع مقاله به ويژه مقالات جديد؛

• رعايت امانت، صداقت و اخلاق از اصول مهم هر فعاليت علمي و تحقيقي است. مراعات نمودن اين اصول از ضرورت بسيار بالائي برخوردار است.

 

 

منبع: سايت دانشگاه تربيت مدرس